वाटा..

रस्ता हे प्रतीक घेऊन आयुष्याबद्दल अनेकांनी लिहिलं आहे. नेहमी रोज जाणवते ते म्हणजे…

तसा सरळही नसतो रस्ता
नशीबही नसते सरळ तसे
कळतही नाही ऋतूसारखे
बदलत जाती दिवस कसे..

गुलजार यांच्या कवितेत लिहिल्याप्रमाणे ..( येथे ’गुलजार बोलतो त्याची कविता होते’ या वाक्याची अपरिहार्य आठवण येते.. ) आपण एका कोणत्या तरी रस्त्यावरुन कायम चालत असतो.

सहरा की तरफ़ जाकर, इक राह बगूलों में खो जाती हॆ चकराकर
रुक रुकके झिझकती सी, इक मौत की ठंडी वादी में उतरती हॆ
इक राह उधडती सी, छिलती हुई काटों से, जंगल से गुजरती हॆ
इक दौड के जाती हॆ और कुदके गुजरती हॆ, अनजानी खलाओं में

उस मोड पे बॆठा हूं, जिस मोड से जाती हॆ हर इक तरफ़ राहें………

.. ’अनजानी खलाओं में’ जाणा-या वाटेवरुन चालताना

चलते रहते हॆ के चलना हॆ मुसाफ़िर का नसीब
किसको मालूम किधर के हॆ, कहां के हम हे ?

असेच कायम वाटत रहातं.

अनेकदा एकटेपणाची जाणीव होते. कित्येकदा तर एका प्रखर सत्याची जाणीव घेऊन दिवस उजाडतो. अत्युच्च आनंदाच्या किंवा अतिशय दु:खाच्या क्षणी,, खूप समर्थ आणि खूप असहाय्य वाटणा-या क्षणांत , तुमच्या विचारांत, तुमच्या कृतीत, स्वप्नात, जन्मताना, जगताना आणि मरताना आपण एकटे असतो. परत एकदा गुलजारच्या शब्दात..

किस कदर सीधा, सहल साफ़ हॆ रस्ता देखो
न किसी शाख का साया हॆ न दीवार की टेक
न किसी आंख की आहट
न किसी चेहरे का शोर
दूर तक कोई नही, कोई नही कोई नही

किस कदर सीधा, सहल साफ़ हॆ रस्ता देखो..

रोजच्या धावपळीत, नातेवाईक, सहकारी, यांच्याशी वागताना, ट्रीपला गेल्यावर, कॉफ़ीची order देऊन चहा आल्यावर, खूप आनंदाची बातमी घेऊन घरी गेल्यावर शेजारचा तरूण मुलगा गेल्याचे कळल्यावर एकच कळते की..

किसी के वास्ते राहॆ कहा बदलती हॆ
तुम अपने आप को खुद ही बदल सको तो चलो

यहां किसी को कोई रास्ता नही देता
मुझे गिराकर अगर तुम संभल सको तो चलो

व्यंकटेश माडगूळकर यांनी इतक्या नेटक्या शब्दात एका रस्त्याचे शब्दचित्र काढले आहे.

“दोन्ही बाजूला दाट जंगल आणि मधूनच जाणारा हा तांबडा रस्ता म्हणजे जलरंगातले एक सुंदर निसर्गचित्र होते. इथल्या हवेला झाडांच्या मोहोराचा, मोहाच्या फ़ुलांचा, गवताचा मंद सुवास असे आणि नाना पाखरांच्या सकाळच्या कूजनाचा नाद असे. बाकी सर्वत्र शांत, प्रसन्न. भल्या सकाळी उठून एखादे ताजे वृत्तपत्र वाचावे तसा हा रस्ता मी वाचत असे. मोठमोठी शीर्षके असत. काल रात्रीपासून भल्या पहाटेपर्यंत घडलेल्या घटनांचा वृतांत इथे वाचायला मिळे.”


त्यापुढे ते म्हणतात..

“तो रस्ता मी ताज्या वर्तमान पत्रासारखा वाचला आणि वाटा धुंडताना रहस्यकथेच्या पानातून वावरलो. सुतानं स्वर्गाला कसे जाता येतं ते ह्या वाटांनी मला दाखविले. काहीही मिळवायचं म्हणजे वाटा या तुडवाव्या लागतातच.”

शेवटी उरते ते एकच…………..

गम हो के खुशी दोनों कुछ देर के साथी हॆ
फ़िर रस्ता ही रस्ता हॆ हंसना हॆ ना रोना हॆ